pik vima depositशेतकऱ्यांसाठी महत्त्वाचे सुरक्षा कवच म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या प्रधानमंत्री फसल विमा योजना (PMFBY) अंतर्गत राज्यातील अनेक जिल्ह्यांतील शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यात हेक्टरी पीक विम्याची रक्कम जमा होण्यास सुरुवात झाली आहे. नैसर्गिक आपत्ती, कीड किंवा विविध रोगांमुळे शेतकऱ्यांच्या पिकांना झालेल्या नुकसानीची भरपाई आता थेट लाभार्थी शेतकऱ्यांच्या खात्यात हस्तांतरित केली जात आहे.
ही आर्थिक मदत टप्प्याटप्प्याने जमा होत असल्याने, राज्यातील ३४ जिल्ह्यांतील शेतकऱ्यांनी आपल्या बँक खात्याची नियमित तपासणी करणे आवश्यक आहे.
प्रधानमंत्री फसल विमा योजना: महत्त्वाचे वैशिष्ट्ये
ही योजना केंद्र सरकारने शेतकऱ्यांच्या हितासाठी राबवलेली एक क्रांतिकारी योजना आहे, जी संकटकाळात शेतकऱ्यांना आर्थिक स्थिरता प्रदान करते.
१. अत्यंत कमी प्रीमियम दर:
- खरीप हंगाम: फक्त २% प्रीमियम
- रब्बी हंगाम: फक्त १.५% प्रीमियम
- व्यापारी/बागायती पिके: फक्त ५% प्रीमियम
शेतकऱ्यांना अत्यंत कमी दराने प्रीमियम भरावा लागतो, तर उर्वरित खर्च केंद्र आणि राज्य सरकार मिळून उचलते.
२. व्यापक संरक्षण:
पेरणीपूर्वीच्या काळापासून ते पीक काढणीनंतरपर्यंतच्या सर्व टप्प्यांवर होणाऱ्या नुकसानीची भरपाई या योजनेत केली जाते. यामध्ये खालील नुकसानीचा समावेश आहे:
- नैसर्गिक आपत्ती: दुष्काळ, अतिवृष्टी, पूर परिस्थिती, गारपीट, अवकाळी पाऊस.
- इतर कारणे: विविध कीड आणि रोगांमुळे झालेले नुकसान.
पीक विम्याची रक्कम खात्यात जमा झाली की नाही, हे कसे तपासाल?
थेट लाभ हस्तांतरण (Direct Benefit Transfer – DBT) पद्धतीमुळे विम्याची रक्कम थेट खात्यात जमा होते. स्थिती तपासणे अत्यंत सोपे आहे:
अ. बँकेतून तपासणी:
- आपल्या बँकेच्या पासबुकची नोंद (Entry) करून घ्यावी.
- बँकेकडून मोबाईलवर येणारे एसएमएस (SMS) संदेश तपासावेत.
ब. ऑनलाइन तपासणी (PMFBY पोर्टल):
- मोबाईल किंवा संगणकावर पीएमएफबीवायचे अधिकृत संकेतस्थळ (PMFBY Official Website) उघडावे.
- मुख्य पृष्ठावर ‘शेतकरी कोपरा’ किंवा ‘अर्ज स्थिती’ (Application Status) या पर्यायावर जावे.
- तेथे आपला अर्ज क्रमांक (Application Number) अथवा आधार क्रमांक टाकून अर्जाची सद्यस्थिती आणि पेमेंटची संपूर्ण माहिती मिळवता येते.
योजनेसाठी पात्रता आणि अर्ज प्रक्रिया
| पात्रता निकष | आवश्यक कागदपत्रे |
| सर्व शेतकरी (कर्जदार/बिगर-कर्जदार) | ७/१२ उतारा |
| स्वतःची जमीन असो वा भाडेतत्त्वावर घेतलेली | आधार कार्ड |
| बँक पासबुक | |
| पिकांच्या पेरणीचा पुरावा |
अर्ज करण्याची ठिकाणे: जवळच्या बँक शाखा, कॉमन सर्व्हिस सेंटर (CSC) किंवा कृषी विभागाचे कार्यालय.
शेतकऱ्यांनी लक्षात ठेवावे की पीक विम्याची रक्कम जिल्ह्यानुसार आणि नुकसानीच्या प्रमाणानुसार वेगवेगळ्या टप्प्यात जमा होत आहे. त्यामुळे नियमितपणे बँक खात्याची स्थिती तपासणे महत्त्वाचे आहे. कोणतीही अडचण आल्यास स्थानिक कृषी विभाग किंवा संबंधित विमा कंपनीशी तात्काळ संपर्क साधा.
